شروع زردی نوزاد

شروع زردی نوزاد روز دوم و سوم به حداکثر میزان خود می‌رسد و سپس به تدریج افزایش می‌ یابد و در روز پنجم تا هفتم به حداکثر خود میرسد و پس از 15 تا 25 روز به حد طبیعی برمی‌گردد. زردی معمولا از سر و صورت شروع شده و با افزایش سطح بیلی روبین به سمت اندام‌ ها انتشار می‌یابد. زردی چهره نشانه وجود ۵ میلی‌گرم و زردی تا اواسط شکم نشانه ۱۰ تا ۱۵ میلی‌گرم و زردی اندام و کف دست و پا نشانه وجود ۲۰ میلی گرم بیلی روبین در دسی‌لیتر خون است. علل شایع زردی در نوزادان عبارتند از دیابت نارس بودن نوزاد، بعضی داروها، نوزاد مذکر، شیر مادر، تاخیر در دفع مدفوع نوزاد، سابقه زردی فیزیولوژیک در خواهر و برادر و کاهش وزن. در موارد زیر، زردی ممکن است به علت بیماری زمینه‌ای باشد: زردی در ۲۴ تا ۳۶ ساعت اول، افزایش سریع بیلی روبین، گسترش زردی تا اواسط شکم، زردی طولانی‌ مدت بیش از ۲ هفته و خواب آلودگی، تغذیه ضعیف، کاهش وزن شدید، مدفوع بی‌رنگ و ادرار پر رنگ.

زردی فیزیولوژیک :

در شرایط طبیعی سطح بیلی روبین غیر مستقیم موجود در سرم بند ناف ۱ تا ۳ میلی گرم در دسی لیتر است و با سرعتی کمتر از ۵ میلی گرم در دسی لیتر در ۲۴ ساعت افزایش می یابد؛ در نتیجه زردی در روز دوم یا سوم خود را نشان می دهد و معمولاً بین روزهای دوم و چهارم با مقدار ۵ تا ۶ میلی گرم در دسی لیتر به اوج خود می رسد و بین روزهای پنجم و هفتم زندگی به کمتر از ۲ میلی گرم در دسی لیتر سقوط می کند. زردی ناشی از این تغییرات، زردی فیزیولوژیک نامیده می شود و باور بر این است که حاصل از افزایش تولید بیلی روبین به علت تخریب گلبول های قرمز جنینی و محدودیت گذرا در کونژوگاسیون بیلی روبین توسط کبد نارس نوزاد است.

به طور کلی در ۶ الی ۷ درصد نوزادان فول ترم سطح بیلی روبین غیر مستقیم بالای ۱۳ میلی گرم در دسی لیتر است و در کمتر از ۳ درصد آن ها این مقدار به بیش از ۱۵ میلی گرم در دسی لیتر می رسد. عوامل خطر افزایش سطح بیلی روبین غیر مستقیم عبارت اند از سن مادر، نژاد (چینی، ژاپنی، کره ای و بومی آمریکایی)، دیابت مادر، نارس بودن نوزاد، داروها (ویتامین K3، نووبیوسین)، زندگی در ارتفاع، پلی سیتمی، مذکر بودن نوزاد، تریزومی ۲۱، کبودی پوستی، خروج خون از رگ، القا با اکسی توسین، تغذیه با شیر مادر، با کمبود کالری کاهش وزن، تاخیر در حرکت روده ای و سابقه خانوادگی زردی فیزیولوژیک داشته اند . در نوازادانی که فاقد این عوامل خطر هستند سطح بیلی روبین غیر مستقیم به ندرت به بیش از ۱۲ میلی گرم در دسی لیتر می رسد در حالی که در نوزادانی که دارای چند عامل خطر هستند احتمال افزایش میزان بیلی روبین بیشتر است.

ترکیبی از تغذیه با شیر مادر، فعالیت متفاوت گلوکورونیل ترانسفراز و تغییرات در ژن ناقل شماره دوی آنیون های آلي خطر بروز هیپر بیلی روبینمی را افزایش می دهد. می توان براساس سطح اختصاصی بیلی روبین در هر ساعت ظرف ۲۴ الی ۷۲ ساعت اولیه زندگی پیش بینی کرد که کدام نوزادان در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به زردی فیزیولوژیک تشدید شده قرار دارند. مقادیر به دست آمده برای بیلی روبین از طریق ترانس کوتانئوس با سطح سرمی این ماده ارتباط خطی دارند و می توانند برای غربالگری مورد استفاده قرار گیرند. سطح بیلی روبین غیرمستقیم در نوزادان ترم در ۱۰ الی ۱۴ روز اول زندگی به مقدار طبیعی در بزرگسالان (۱ میلی گرم در دسی لیتر) کاهش می یابد. هیپربیلی روبینمی غیر مستقیم پایدار برای بیش از دو هفته احتمال همولیز، نقص ارثی گلوکورونیل ترانسفراز، زردی شیر مادر، هیپوتیروئیدیسم یا انسداد روده را مطرح می کند.

زردی مرتبط با تنگی پیلور ممکن است در اثر کمبود کالری دریافتی، نقص UDP-گلوکورونیل ترانسفراز کبدی یا افزایش گردش روده ای – کبدی بیلی روبین در اثر ایلئوس باشد در نوزادان نارس افزایش بیلی سرم با سرعتی مساوی یا تا حدودی کمتر از نوزادان ترم رخ می دهد اما مدت آن طولانی تر است. معمولاً تا روزهای چهارم و هفتم میزان بیلی روبین به حداکثر مقدار خود یعنی 8 تا 12 میلی گرم در دسی لیتر نمی رسد و زردی بندرت بعد از روز دهم به علت بلوغ مکانیسم های متابولیسم و ترشح مشاهده می شود.

تشخیص زودی فیزیولوژیک در نوزادان ترم یا نارس تنها می تواند با ردکردن سایر علل شناخته شده زردی بر اساس شرح حال، یافته های بالینی و داده های آزمایشگاهی پذیرد .به طور کلی جستجو برای تعیین علت زردی در صورتی باید انجام شود که: (۱) در ۲۴ الی ۳۶ ساعت اول زندگی نمایان شود. (2) بیلی روبین سرم با سرعتی بیش از ۵ میلی گرم در دسی لیتر در روز افزایش یابد. (۳) بیلی روبین سرم در نوزادان ترم پیش از ۱۲ میلی گرم در دسی لیتر (به خصوص در غیاب عوامل خطر) و در نوزادان نارس بیش از ۱۰ الی ۱۴ میلی گرم در دسی لیتر باشد. (۴) زردی پس از روز ۱۰ الی ۱۴ زندگی ادامه داشته باشد و یا (۵) غلظت بیلی روبین مستقیم در هر زمان بیش از ۲ میلی گرم در دسی لیتر باشد.

سایر عواملی که احتمال وجود یک علت غیر فیزیولوژیک را برای زردی را مطرح می کنند عبارتند از: سابقه خانوادگی بیماری همولیتیک، رنگ پریدگی، هپاتومگالی، اسپلنومگالی، شکست فوتوتراپی در کاهش سطح بیلی روبین، استفراغ لتارژی، تغذية ضعیف، کاهش وزن شدید، آپنه، برادی کاردی، علائم حیاتی غیرطبیعی (شامل هیپوترمی)، مدفوع کمرنگ، ادرار تیره حاوی بیلی روبین و نشانه های کرونیکتروس

کاهش زردی نوزاد :

زردی طبیعی نوزاد در چند روز اول زندگی اگرچه غالبا به حدی نمی رسد که برای نوزاد خطرناک شمرده شود اما باید هوشیار باشید و چنانچه درباره میزان زردی نوزاد نگرانی دارید نوزاد را پیش پزشک ببرید. پس از مشخص شدن مقدار زردی توسط آزمایشگاه، در مورد روش مقابله با آن تصمیم مناسب خواهد گرفت. برای کاهش زردی نوزاد در مدتی که نوزاد زرد است بهتر است زود به زود و با فواصل کمتر به نوزاد شیر بدهید و مراقب باشید که مزاج نوزاد همیشه حالت روان خود را حفظ کند. از دادن آب و آب قند نیز در این مدت مانند همیشه خودداری کنید. در مورد زردیهای شدید و ناگهانی نوزاد در هر روزی از زندگی که باشد، و مخصوصاً در یکی دو روز اول پس از تولد بسیار حساس باشید و لازم نیست که در منزل کار بخصوصی برای او انجام دهید، فقط نوزاد را سریعاً به پزشک با بیمارستان برسانید.